Mèo Vạc có hơn 17 dân tộc anh em cùng sinh sống, mỗi dân tộc đều có những nét văn hóa đặc sắc riêng. Bởi vậy, việc bảo tồn văn hóa truyền thống luôn được cấp ủy, chính quyền huyện quan tâm và Hội NNDG đóng vai trò nòng cốt. Hiện, Hội NNDG huyện có 18 tổ chức, 839 hội viên chia thành 3 lĩnh vực gồm: Tín ngưỡng dân gian; phát huy bản sắc văn hóa dân tộc; truyền dạy nghề truyền thống. Mọi hoạt động của Hội đều theo quy chế cụ thể, phát huy được một cách tối đa vai trò của mình.

Nghề dệt vải lanh của người Mông thu hút sự quan tâm của nhiều du khách.

Với sự phân chia công việc rõ ràng, hội viên giỏi lĩnh vực nào thì đảm nhận phụ trách công việc lĩnh vực đó, trong thời gian qua Hội đã góp phần bảo tồn, duy trì và phát huy nhiều bản sắc văn hóa như: Nghề đúc lưỡi cày của dân tộc Dao tại xã Sủng Máng; nghề thêu dệt thổ cẩm của dân tộc Giáy xã Tát Ngà, dân tộc Lô Lô thị trấn Mèo Vạc, nghề dệt vải của người Mông; nghề làm khèn Mông xã Tả Lủng; gìn giữ và bảo tồn kiến trúc nhà ở truyền thống của người Mông xã Pả Vi, Pải Lủng... Phục hồi và thường xuyên tổ chức nhiều lễ hội quan trọng, có ý nghĩa của các dân tộc trên địa bàn huyện. Ngoài ra, Hội cũng cử nghệ nhân kết hợp cùng với trường học tại 18 xã, thị trấn thực hiện giảng dạy văn hóa truyền thống cho học sinh, tạo tình yêu bản sắc dân tộc ngay từ trên ghế nhà trường.

Đối với hoạt động xây dựng nếp sống văn minh, Hội NNDG huyện thành lập nhiều mô hình “dòng họ tự quản” về an ninh trật tự, dòng họ an toàn, đoàn kết, văn hóa gắn với thực hiện xóa bỏ hủ tục, phong tục, tập quán lạc hậu và thu được kết quả cao. Nổi bật như dòng họ Vàng tại xã Pả Vi, để xóa bỏ giết mổ nhiều trong đám ma, ngay khi có người mất, gia đình trực tiếp đến từng nhà anh em thông báo không nhận bò lễ như phong tục trước kia, thuyết phục mọi người đồng ý. Cách làm đó nhận được sự đánh giá rất cao của cấp ủy, chính quyền xã về việc dòng họ đã quyết tâm xóa bỏ hủ tục theo đúng tinh thần Nghị quyết 27.

Các em nhỏ thích thú học thổi khèn Mông.

Ông Ly Mí Ná, Chủ tịch Hội NNDG xã Pả Vi chia sẻ: Việc bảo tồn văn hóa truyền thống, xây dựng nếp sống văn minh là một nhiệm vụ quan trọng của Hội NNDG xã. Thời gian qua Hội luôn đẩy mạnh công tác tuyên truyền xóa bỏ hủ tục trong nhân dân; làm tốt việc gìn giữ và bảo tồn kiến trúc nhà ở truyền thống; duy trì việc giảng dạy múa hát trong trường học. Hội sẽ thành lập thêm các câu lạc bộ ở từng lĩnh vực để người dân có thể tham gia, không kể già, trẻ, gái, trai và sinh hoạt đều đặn để cùng nhau bảo tồn văn hóa truyền thống tốt hơn.

Chủ tịch Ủy ban MTTQ huyện Mèo Vạc, Vàng Thị Và cho biết: Hội NNDG huyện phát huy rất tốt vai trò, trách nhiệm trong mọi lĩnh vực, đây là cơ sở để huyện làm tốt công tác bảo tồn văn hóa truyền thống, tuyên truyền xóa bỏ hủ tục và xây dựng nếp sống văn minh. Thời gian tới, huyện sẽ có cơ chế cụ thể để kêu gọi thu hút đầu tư, hỗ trợ từ nguồn xã hội hóa nhằm giúp đỡ các hội viên, tổ chức hội nghệ nhân duy trì và phát triển ngành, nghề truyền thống; vận động thêm nhiều hội viên tham gia lớp truyền dạy nghề thủ công; khôi phục những giá trị văn hóa dân gian có nguy cơ mai một; tổ chức các lễ hội truyền thống, sự kiện văn hóa ở địa phương.