Lễ hội Lồng Tồng thường gọi là hội xuống đồng. Là một lễ hội của đồng bào dân tộc Tày, cũng là sự quy tụ những sắc thái văn hóa đặc trưng nhất của các dân tộc như Nùng, Dao… Lễ hội thường diễn ra vào những ngày đầu tháng giêng, kéo dài đến đầu tháng hai âm lịch hàng năm. Đây là hoạt động tín ngưỡng cầu trời cho mưa thuận gió hòa, cây cối tốt tươi, mùa màng bội thu, đời sống ấm no.
Lễ hội được tổ chức ở một khoảng đất rộng, hoặc trên mảnh ruộng bằng phẳng. Ở giữa người ta dựng một cây nêu làm bằng thân cây mai, cao khoảng 20-25 m, trên ngọn cây nêu là một hồng tâm, nơi có hai vòng tròn cao thấp, tượng trưng cho âm - dương, cái gốc của vũ trụ và sinh ra vạn vật. Lễ hội Lồng Tồng thường được chia làm 2 phần: Phần lễ và phần hội. Phần lễ là các nghi thức cúng lễ của thầy cúng uy tín, được dân làng tin tưởng, đọc các bài khấn để cầu thần Nông, thần Núi, thần Suối... Những vị thần bảo hộ cho mùa màng và sức khỏe, sự bình yên của dân làng.
Sau phần lễ là phần hội, mở đầu là những tiết mục văn nghệ đặc sắc như hát Then, hát Cọi...Trong phần hội còn có nhiều hoạt động thể thao dân tộc và trò chơi dân gian khác như: Ném còn, leo cột, bịt mắt đánh trống, kéo co, đẩy gậy, thi cày ruộng... tất cả đều tạo cho người xem vui vẻ, háo hức chuẩn bị cho một năm mới với những vụ mùa mới năng suất, hiệu quả cao.
Đây cũng là lễ hội mang đậm dấu ấn của nền sản xuất nông nghiệp, thể hiện nét văn hóa độc đáo, sự cố gắng vươn lên của con người trong lao động, sản xuất.
Long Tong festival is usually called “going to the fields” festival of Tay ethnic group which consists of most typical cultural features of Nung, Dao ethnic groups. The festival is held on the beginning of January (Lunar calendar), lasting until the beginning of February (Lunar calendar). This is a belief activity showing a wish of good weather, plant, crop, life.
The festival is held in a wide land, or flat field. At the middle of a field, a plum’s body with height of 20 - 25m is planted; at the top of the plump, a bull’s eye plate is stuck with two circles symbolizing yin - yang - root of universe and creatures. Long Tong festival is divided into 2 parts: ceremonies and activities. Ceremonies are rites carried out by a respectful sorcerer to show their gratitude to gods of Agriculture, Mountain, Stream … for good health, crop, and life of the community. Activities follow ceremonies, started by special performances such as Then, Coi singing … and then other traditional sport activities and games like con throwing, pole climbing, blind-man’s buff and drum beating, tug of war, stick pushing, plough competition … which make visitors interested, excited to welcome a new year of productive and effective crop.
This is also a typical festival of agricultural country, showing its special culture, attempt of people in production.