Ẩm thực - sản vật Hà Giang
21/10/2014 18:37
Hà Giang không chỉ được biết đến là một tỉnh miền núi với nhiều phong cảnh hùng vĩ, phong tục tập quán, những lễ hội phong phú, mà còn là một mảnh đất với nhiều sản vật của tự nhiên rất hấp dẫn. Một trong những điểm hấp dẫn du khách, đó chính là văn hóa ẩm thực, là những món ăn được làm từ nhiều nguồn nguyên liệu có sẵn trong tự nhiên, trở thành món ăn lạ miệng, thú vị và ấn tượng đặc biệt chỉ có ở vùng cao Hà Giang. Khi đặt chân tới bất cứ đâu, ta đều không quên tìm hiểu và thưởng thức những món ăn đặc sản của vùng đất đó. Hà Giang cũng không phải là ngoại lệ, bởi nơi đây tập chung rất nhiều những sản vât tự nhiên hấp dẫn mà không nơi nào có được.
Những sản phẩm từ thiên nhiên qua bàn tay của đồng bào dân tộc vùng cao, trở thành những món ăn không thể thiếu trong đời sống của họ và đã trở thành điểm hấp dẫn những ai đến với mảnh đất này.
THẮNG CỐ
Ai cũng biết Thắng cố là đặc sản, là món ăn truyền thống của đồng bào dân tộc Mông ở các huyện vùng cao Hà Giang và nhiều vùng ở miền núi phía Bắc. Hiện nay, Thắng cố trở thành món ăn ngon, quen thuộc của nhiều dân tộc vùng cao. Nếu người miền xuôi tự hào vì có phở thì người miền núi cũng tự hào vì có Thắng cố. Thời tiết càng lạnh thì thắng cố càng ngon. Thắng cố được chế biến từ nguyên liệu tổng hợp của ngựa gồm đầu, chân, các loại thịt, nội tạng, cùng các gia vị đặc trưng. Thắng cố thường được ăn cùng với mèn mén, bánh ngô nướng…
Thắng cố theo phiên âm Hán - Việt, thắng là nước dùng, cố là chảo, có nghĩa là chảo nước dùng. Đây là món ăn mang tính chất cộng đồng rõ rệt của đồng bào vùng cao. Trước đây, dân tộc Mông chỉ chế biến món thắng cố từ thịt ngựa và chỉ bằng thịt ngựa mới ngon. Còn ngày nay, thăng cố còn được chế biến bằng thịt của các con vật như trâu, bò, dê. Do vậy, tên gọi thắng cố cũng đi kèm theo tên các con vật dùng làm nguyên liệu như: Thắng cố trâu, thắng cố bò, thắng cố dê... Thắng cố không chỉ là món ăn ngon, thể hiện sự khéo léo và sành ăn, mà còn là nét đẹp văn hóa của đồng bào.
THANG CO: Thang co is commonly known as special food, tradition dish of Mong ethnic people in Ha Giang high - land region and other North Pole region. Nowadays, Thang co is a delicious and familiar dish of high - land people. When lowland people are proud of pho, high - land people pride on Thang co. The colder it is, the more delicious Thang co is. Thang co is processed f-rom many parts of a horse, including head, legs, types of meat, viscera and other specific ingredients. Thang co is usually eaten with men men (special corn of Mong people), baked corn cake …
According to Han - Vietnamese meaning, thang is soup, co is pan, thang co means soup pan. This is a typical dish of high-land community. In the past, thang co was only made of horse meat because of its deliciousness. However, at present, thang co can be processed by other cattle meat like buffalo, cow, goat. Therefore, its name “thang co” is usually followed by specific cattle such as buffalo thang co, cow thang co, goat thang co. Thang co is not only tasty but also showing the community’s cleverness, gastronomy and cultural beauty.
CHÁO ẤU TẨU
Còn có tên gọi là ô đầu và phụ tử, củ ấu tẩu thường mọc ở vùng núi cao, khí hậu lạnh. Theo y học, ấu tẩu có vị cay tê, tính nóng, có tác dụng chữa bệnh rất tốt. Từ lâu người Mông đã dùng củ ấu tẩu ngâm xoa bóp chân khi đau nhức hoặc chữa cảm gió rất hiệu quả. Bát cháo ấu tẩu ban đầu chỉ được biết đến như món cháo giải cảm của đồng bào dân tộc Mông. Sau này, người dân Hà Giang thêm một số gia vị, phụ gia khác, nấu thành món cháo “đặc sản”, ăn ngon miệng lạ lùng.
Bản chất ẩu tấu rất độc, muốn giảm bớt độc tính phải có bí quyết bằng cách ngâm kỹ ấu tẩu trong nước vo gạo một đêm, rửa sạch đem ninh cho tới khi mềm, bở tơi thành thứ bột đặc sền sệt. Bột củ ấu tẩu được nấu lẫn gạo. Chọn gạo tẻ, nếp cái trồng trên nương của đồng bào dân tộc, chân giò lợn, ninh trong 4 tiếng… Qua một số công đoạn công phu, mới có được bát cháo ấu tẩu hoàn hảo. Cháo nấu xong mang sắc nâu đậm, vị bùi, béo và thơm đặc biệt. Vì là vị thuốc nên đặc trưng của cháo ấu tẩu là vị đắng như tam thất. Tuy nhiên cái đắng hòa cùng miếng ấu tẩu bùi, dẻo, quyện với cái ngọt của nước xương ninh và thơm ngậy của trứng đọng lại thành hương thơm, vị ngọt ngào tạo cảm giác lạ miệng và hấp dẫn. Theo kinh nghiệm dân gian, cháo ấu tẩu có tác dụng giãn gân cốt, giảm đau cơ, nhức xương, xua tan mệt mỏi của người đi đường xa. Còn nếu ăn với lá tía tô, cháo có tác dụng giải cảm rất tốt.
AU TAU GRUEL: Au tau bulb, can be called o dau or father and son bulb, is usually found in high land with cold air. According to traditional medicine, au tau has peppery taste, hot nature which is good for curing. A long ago, Mong people knew to soak au tau bulb to massage or to treat cold. Au tau gruel is firstly known to treat cold; afterwards, it is added ingredients by Ha Giang people and becomes special and delicious dish. Actually au tau bulb is very poisonous, to reduce its toxicity, soak it into rice water overnight, then wash up and simmer until it turns into a very thick powder. Au tau power is cooked with rice. Mix ordinary rice, large size glutinous rice, pig’s trotters to simmer within 4 hours … After several meticulous progresses, a delicious au tau gruel is made.
The gruel has brown colour, buttery and greasy taste and special perfume. The gruel has a typical medical bitterness of bulbous aralia. However, its bitterness is neutralized with buttery and greasy taste, sweetness of sauce and perfume of eggs to make an attractive and strange taste. According to folk experiences, au tau gruel is used to stretch, reduce muscle pain, bone pain, and dispel tiredness of traveler. Au tau gruel is cooked with perilla to treat cold.
HỒNG KHÔNG HẠT
Nằm ở độ cao 1.000m so với mực nước biển nên thời tiết, khí hậu của Quản Bạ hầu như mát mẻ quanh năm, thuận lợi cho việc sinh trưởng, phát triển của nhiều loại cây trồng có nguồn gốc ôn đới, trong đó có giống hồng không hạt của địa phương. Nếu trồng nơi đất tốt, chăm bón đúng kỹ thuật, cây cao, tán lá rộng, năng suất hồng không hạt cao và khá ổn định.
Hồng không hạt, được trồng tập trung tại các xã Nghĩa Thuận, Quản Bạ, Thanh Vân và thị trấn Tam Sơn… Cây ra hoa từ tháng 3, kết quả tháng 4, có thể cho thu hoạch rải rác từ tháng 8 đến tháng 11. Lúc mới hái, hồng ở đây to bằng quả trứng gà, vỏ xanh chen lẫn những ánh vàng. Nhưng sau khi ngâm vài hôm, quả ăn giòn, ngọt đậm, nhiều bột mịn và thơm hơn các giống hồng khác. Vỏ quả cứng, thịt quả chắc nên dễ bảo quản và vận chuyển đi xa. Giống hồng ngâm không hạt đã trở thành cây đặc sản, cây xóa đói, giảm nghèo của huyện Quản Bạ.
SEED-FREE PERSIMMON: Locating at the height of 1000m over sea level, Quan Ba’s climate is mostly fresh during the year, convenient for the growth of tropical plants, including seed-free persimmon. If the persimmon is planted in rich land, good cultivation, the plant has high body, wide canopy, high and sustainable productivity.
Seed - free persimmon is planted mainly in Nghia Thuan, Quan Ba, Thanh Van communes and Tam Son town … The plant has flower f-rom March and form fruit in April, can be harvested f-rom August to November. When picking up, its fruit is same to an egg, green and yellow colour of fruit skin. After couples of days of soaking, the fruit becomes crispy, strong sweet, fine floury and more perfume than other persimmon. Hard skin, firm fruit help to be easily maintained and transported for far distance. Soaked seed-free persimmon becomes a special food helping to eliminate hunger and reduce poverty of Quan Ba district.
MẬT ONG BẠC HÀ
Là loại mật ong đặc biệt chỉ có ở vùng Công viên địa chất Toàn cầu Cao nguyên đá Đồng Văn. Hơi thoang thoảng mùi bạc hà, vị ngọt thanh, dịu nhẹ hơn hẳn so với các loại mật ong khác. Mật ong bạc hà đã được truyền tụng bởi những dược tính đặc biệt, đó là khả năng bồi bổ sức khỏe, công dụng chữa các bệnh về đường hô hấp, đường tiêu hóa. Mật ong bạc hà là đặc sản quý hiếm và riêng có của vùng núi đá, với độ cao bình quân trên 1.200m so với mặt biển.
Theo kinh nghiệm của người dân vùng cao, mật ong còn có tác dụng chữa bệnh béo phì, hồi hộp, ho khan và viêm thanh quản. Mật ong bạc hà còn là một thứ thuốc sát trùng, chữa bỏng rất hiệu quả. Đặc biệt là mật ong bạc hà vùng cao còn dùng để làm mờ các nếp nhăn, làm mềm da, làm cho da dẻ hồng hào.
MINT HONEY: Mint honey is a special honey, only in Dong Van karst plateau global geopark. This kind of honey has delicate taste of mint, much more light sweetness than other honey. Mint honey is said to be special pharmaceutical to strengthen health, curing respiratory illness, digestive troubles. Mint honey is special produce, only in rocky region with average height of 1,200m over sea level.
According to ancient experiences, hint honey can also cure obesity, anxiety, dry cough and laryngitis. Mint honey can be bactericide, curing burned. Especially, mint honey of high land can be used to wipe furrow, soften skin and make skin ruddy.
THỊT BÒ KHÔ
Thịt bò khô là một dạng thực phẩm dự trữ độc đáo của đồng bào các dân tộc thiểu số ở các tỉnh vùng cao phía Bắc nói chung và Hà Giang nói riêng. Với cư dân vùng cao và khách du lịch, thịt bò khô đã trở thành món đặc sản mà bất cứ du khách nào đặt chân đến vùng đất này đều muốn mua về làm quà cùng với mật ong, chè shan tuyết...
Có thể nói thịt bò khô là một đặc sản quý của miền Cao nguyên đá Đồng Văn. Cách chế biến món ăn này khá công phu và mất nhiều thời gian. Đầu tiên, người ta chọn loại thịt bò tươi, ngon mà tốt nhất là thịt bắp bò. Thái thịt theo thớ dọc rồi ướp gia vị gồm muối, tỏi, ớt, rượu… Đợi cho gia vị thấm vào từng thớ thịt, lấy que tre xiên và mang thịt đi hong khói hoặc sấy khô bằng than củi. Cách làm này là để có thịt ăn ngay. Còn với đồng bào các dân tộc nơi đây, họ thường treo thịt lên gác bếp để khói hun thịt một cách tự nhiên.
DRIED BEEF: Dried beef is a type of good reserved food of ethnic group of North Pole region in general and of Ha Giang in particular. For its local people and visitors, dried beef, honey and snow Shan tea are their gift to buy when coming to this region. It can be said that dried beef is a precious food of Dong Van rock plateau. Its processing method is meticulous and taking much time. Firstly, choose fresh calf beef, cut up the calf along its fibre, mix with salt, garlic, chill, wine … Wait for awhile then dry the calf jack with cooking smoke or c-harcoal. Calf beef is processed by this method can be eaten immediately. The local people usually hang beef in the kitchen to dry naturally.
LẠP XƯỜNG
Đến vùng cao Hà Giang, ngoài việc thưởng thức những món ăn đặc trưng như mèn mén, thắng cố, du khách cũng đừng bỏ quên món lạp xường treo gác bếp của đồng bào dân tộc nơi đây. Có thể nói, lạp xường treo gác bếp là một trong những món ăn truyền thống đặc sản.
Có lẽ, món ăn này bắt nguồn từ những ngày lễ tết, khi mà lượng thịt quá nhiều, người dân không sử dụng hết nên nghĩ ra cách dự trữ. Món lạp xường treo gác bếp được làm khá cầu kỳ. Đầu tiên là ruột lợn được rửa thật sạch, khử mùi bằng rượu. Ruột lợn được phơi khô rồi thổi hơi vào trong thành bong bóng. Ruột này dùng để làm vỏ ngoài của lạp sườn. Nhân của lạp xường được làm bằng thịt thăn, thịt vai hoặc thịt mông lợn. Tất cả được băm nhỏ và tẩm ướp gia vị, sau cùng là chút rượu để làm chất lên men. Rồi nhồi vào bong bóng để trở thành lạp xường. Mang lạp xường vừa được chế biến ra phơi khoảng 3 - 4 nắng, sau đó treo lên nóc bếp để cho khói và độ nóng của lửa làm cho thịt săn chắc hơn. Lạp xường treo gác bếp có thể thái ra thành lát, hấp hoặc rán lên ăn rất ngon. Đó là mùi thơm của thịt, là độ dai của lòng, độ đậm của gia vị. Món lạp xường này có thể ăn được nhiều mà không sợ chán. Nếu đến Hà Giang, du khách hãy thử một lần thưởng thức để biết hương vị.
SAUSAGE: Visiting Ha Giang, besides enjoying special food like men men¸ thang co, visitors cannot forget sausage of the ethnic people. Sausage can be said to be one of traditional dishes.
The dish is originated f-rom the fact that in during Tet holidays, meat quantity is too much over the usage of ethnic people, so they find method to reserve the meat. The sausage is processed quite sophisticatedly. Firstly, pig’s intestine is cleaned, deodorized with wine; then dried and blow air into it. The intestine is used to make cover of sausage. Its stuffing is made of tenderloin, shoulder cut or rump meat. The stuffing is cut into small bits and mixed with ingredients and wine to ferment; then stuff into the cover. Processed sausage is dried for 3 or 4 times of sunlight, and then hanged in the kitchen. Cooking smoke and heat will make sausage firmer. Sausage is sliced to be steamed or fried, having delicious taste of meat’s perfume, intestine’s toughness, ingredient’s strength. The sausage can be eaten much without cloying. Coming to Ha giang, visitor should try to enjoy this sausage.
XÔI NGŨ SẮC
Trong các dịp lễ tết, hội hè..., xôi ngũ sắc là món ăn quan trọng, không thể thiếu của hầu hết đồng bào dân tộc thiểu số ở Hà Giang, đặc biệt là đồng bào Tày. Điểm đặc biệt của món xôi này là màu sắc độc đáo.
Những hạt xôi thơm dẻo được đồ bằng gạo nếp cái hoa vàng nổi tiếng. Màu xôi đẹp tự nhiên và hấp dẫn, 5 màu chính của xôi là trắng, đỏ, xanh, tím, vàng. Trắng là màu nguyên của gạo, các màu còn lại được tạo nên bằng cách ngâm gạo với nước của các loại lá và củ cây rừng. Những loại lá và củ cây này đều dễ tìm trong rừng, hoặc trong vườn nhà. Mỗi vùng, mỗi dân tộc có một cách làm riêng như màu đỏ dùng quả gấc, lá cơm đỏ; màu xanh dùng lá gừng, lá cơm xôi xanh, hoặc vỏ bưởi, vỏ măng đắng, lá cây ba soi, cây thành ngạnh khô, đốt lấy tro ngâm với nước có pha chút vôi; màu vàng dùng củ nghệ già giã lấy nước; màu tím dùng lá cơm đen,...Xôi ngũ sắc tượng trưng cho ngũ hành: Trắng là màu của kim, xanh là màu của mộc, đen là màu của thuỷ, đỏ là màu của hỏa, màu vàng là màu của thổ. Người ta quan niệm rằng, sự tồn tại của 5 chất này làm nên sự tươi tốt của Thiên - Địa - Nhân. Người xưa quan niệm ngày lễ, tết được ăn xôi năm màu sẽ mang lại nhiều điều may mắn, tốt lành
FIVE - COLOURED STEAMED GLUTINOUS RICE: During Tet holidays, festivals … Five - coloured steamed rice is an important, indispensible dish of almost ethnic groups in Ha Giang, especially Tay people.
Steamed rice’s colour is its special feature. Yellow flower large size glutinous rice is chosen to cook steamed rice. The steamed rice has natural and attractive colour of white, red, green, purple and yellow. White colour is of rice, other colours are formed by soaking rice in forestry leaf and bulb water which are easily found in jungle or home garden. Each region, ethnic people has their own cooking recipe such as gac fruit is used to make red colour, green colour is formed by ginger leaf, pomelo skin, bitter bamboo sprout skin, macaranga leaf, dried pink mempat burned into ash then soaked in lime water; yellow colour is f-rom water of grilled saffron; purple colour is made of dark rice leaf … Five-coloured steam rice symbolizes five basic elements: white colour is metal, green colour is wood, dark colour is water, red colour is fire and yellow colour is land. It is believed that the five elements support theory of Sky-Earth - Human. Their ancestors said that eating five-coloured steamed rice in Tet holidays or festivals brings them luck.
CHÈ SHAN TUYẾT
Hà Giang là một trong những tỉnh có vùng chè Shan lâu đời nhất cả nước. Ngay từ những năm đầu thế kỷ XX, người Pháp đã tiến hành điều tra chè ở Hà Giang và đặc biệt chú ý những cây chè cổ thụ vùng cao. Đó là thứ chè Shan lá to, búp và lá non có nhiều lông trắng như tuyết, sinh trưởng khoẻ, chịu ẩm, chịu lạnh, năng suất cao và chất lượng tốt. Vì vậy, người ta còn gọi là chè Shan tuyết
Ở Hà Giang, chè shan phân bố hầu khắp các huyện, trong đó các vùng chè cổ thụ đều có độ cao từ 300 - 1.000m. Cho đến nay, một số vùng trong tỉnh có tính đặc trưng cao cho các tiểu vùng khí hậu, có chè shan như: Lũng Phìn- Đồng Văn đại diện cho vùng cao núi đá vôi; Phìn Hồ- Hoàng Su Phì đại diện cho vùng cao núi đất; Tham Vè, Bó Đướt - Vị Xuyên đại diện cho vùng chè cổ nhất Việt Nam. Đây cũng chính là những địa phương có sản phẩm chè Shan tuyết thơm ngon nổi tiếng giúp giải nhiệt, tiêu hoá, giảm mỡ trong máu, phòng chống ung thư và loại bỏ được một số các chất độc nhẹ, giúp kéo dài tuổi thọ..
SNOW SHAN TEA: Ha Giang is one of provinces owning longest aged Shan tea of the country. At the beginning of 20th Century, Frenchmen started to study Ha Giang tea and paid special attention to ancient tea trees. That is Shan tea with big leaf, bud and young leaf with snow-like white fur, good growth, high resistance of wetness, coldness, high productivity and good quality. Therefore, it is called snow Shan tea. In Ha Giang, Shan tea is distributed all most over districts. Tea trees are f-rom 300 - 1000m height. Until now, Shan tea is cultivated in several typical climate regions such as Lung Phin - Dong Van (limestone mountain high land), Phin Ho-Hoang Sa Phi (soil mountain high land); Tham Ve, Bo Duot - Vi Xuyen (most ancient tea region of Vietnam). These are local regions of good snow Shan tea curing heat, supporting digestion, reducing fat in blood, prevent cancer and detoxicating some weak toxic, lengthen lifetime …
CƠM LAM BẮC MÊ
Cơm lam đã trở thành một món ăn phố biển của nhiều đồng bào các dân tộc. Nhưng ở mỗi vùng, mỗi địa phương món cơm này lại có một hương vị khác biệt. Nếu có dịp đến Hà Giang và thưởng thức cơm lam Bắc Mê, du khách sẽ thấy sự khác biệt.
Cũng được chế biến từ gạo nếp nương, sử dụng ống tre, nứa để nấu nhưng cơm lam của người Tày ở Bắc Mê lại có hương vị khác biệt so với các vùng khác. Cơm lam Bắc Mê được chế biến không cầu kỳ. Người ta dùng ống tre, nứa cho gạo nếp nương đã đãi kỹ và xóc với chút muối vào. Đổ nước vào ống tre cho vừa với lượng gạo, dùng lá chuối dong hoặc lá chuối tươi nút đầu ống còn lại. Cho ống trên lên bếp than hồng nướng. Trong quá trình nướng, người ta xoay tròn ống tre cho cơm bên trong chín đều. Trước khi ăn, người ta dùng dao chẻ bỏ phần ống tre đã cháy ở bên ngoài, để lại một lớp trắng phía trong. Khi ăn, hương thơm nồng nàn, độ dẻo của nếp hòa quyện với vị mặn của muối, hương thơm đặc trưng của lá chuối sẽ khiến bạn thích thú. Thú vị hơn nữa là khi dùng cơm lam với muối vừng, thịt nướng hay cá suối nướng. Lúc ấy sẽ thấy cơm lam Bắc Mê bùi hơn, ngon hơn.
BAC ME BAMBOO TUBE RICE: Bamboo tube rice becomes a popular dish of ethnic people. However, each region, location, the dish has different taste. When having a chance to visit Ha Giang and enjoying Bac Me bamboo tube rice, visitors can realize the difference themselves.
Also cooking terraced-field glutinous rice, using bamboo tube, but the bamboo - tube rice of Tay people in Bac Me has a different taste. Bac Me bamboo tube rice is not very sophisticated in cooking. Tay people just use bamboo tube, then pour terraced-field glutinous rice after carefully sifted and mixed with salt into the tube. Pour water to match rice volume, use phrynium leaf or fresh banana leaf to cover the tube heads. Broil the tube on coal. During broiling progress, the tube is turned around until well - done. Before eating, use knife to remove broiled tube. The rice has intense perfume, glutinosity and saltiness of rice, special perfume of banana leaf. It is much more delicious and buttery tasty when eating bamboo - tube rice with sesame and salt, roasted meat or roasted fish.
THẢO QUẢ
Là loại cây quan trọng trong nền kinh tế của địa phương, cây thảo quả chỉ thích nghi dưới những tán rừng có độ ẩm cao, nhiệt độ thấp và đặc biệt giống cây này không cần nhiều ánh sáng.
Ở Hà Giang chỉ có một số địa phương có khí hậu, thổ nhưỡng phù hợp với sự sinh trưởng và phát triển của cây thảo quả như ở các xã Cao Mã Pờ, Tùng Vài, Tả Ván, huyện Quản Bạ; xã Cao Bồ, Lao Chải, Xín Chải, huyện Vị Xuyên. Thời điểm tháng 9 - 10 hàng năm, là mùa thu hoạch thảo quả. Là loại quả rất thơm, gia vị của nhiều món ăn hấp dẫn du khách.
CARDAMON: Cardamon is an economic fruit of the local region, which is only adapt in jungle with high humidity, low temperature and little light. In Ha Giang, there is only several locations with suitable climate and ground with the growth of cardamon like Cao Ma Po, Tung Vai, Ta Van communes of Quan Ba district; Cao Bo, Lao Chai, Xin Chai communes of Vi Xuyen district. F-rom September to October every year is the time of cardamon harvest. The fruit is perfumed and being ingredient of many attractive dishes.
CAM SÀNH
Đã từ lâu, cam sành trở thành một đặc sản nức tiếng mỗi khi người đi xa về gần nhắc đến đất Hà Giang, thứ đến mới là chè. Có được điều đó là bởi vùng đất này có những điều kiện khí hậu, thổ nhưỡng không giống với bất cứ vùng đất nào để tạo nên những trái cam mang hương vị riêng biệt, vô cùng ngọt ngào và hấp dẫn Cam sành là cây trồng đặc sản của Hà Giang, đây cũng là loại cam tiến vua ngày xưa. Cam có hương thơm, vị mát, rất nhiều loại Vitamin cần thiết bổ sung cho cơ thể. Cam thường cho hoa từ tháng 1, 2 âm lịch và cho thu hoạch từ tháng 11, 12 âm lịch đúng vào dịp Tết Nguyên đán. Cam sành Hà Giang nổi tiếng khắp vùng và hiện đã có thương hiệu, đây là món quà không thể thiếu cho mỗi người khi đến với Hà Giang.
SANH ORANGE: Sanh orange, f-rom long time ago, becomes special food in mentioning Ha Giang thanks to its different climate condition and ground f-rom other regions to cre-ate a very special, sweet and delicious fruit. Sanh orange is special plant of Ha Giang which is also fruit offered to the King in the past.
Orange is perfumed, cool, containing a lot of vitamin necessary for human health. Orange fruit is formed during January and February (Lunar calendar) and harvested during November and December (Lunar calendar) – the time of traditional Tet holidy. Sanh orange of Ha Giang is famous all over the region and country, and becoming an indispensible gift of visitors to Ha Giang.
MÈN MÉN
Mèn mén được làm từ hạt ngô tẻ, để có được món mèn mén các gia đình người Mông thường phải đồ mèn mén từ sáng sớm để ăn cả ngày. Việc làm mèn mén đòi hỏi nhiều thời gian để thực hiện với các công đoạn: tách hạt, xay hạt ngô thành bột và sàng bỏ bớt vỏ.
Để thành món mèn mén người ta phải đồ hai lần. Đồ lần đầu để tẩm nước vào bột ngô, đồng thời cũng là để làm cho bột ngô tơi, không dính vào nhau. Sau khi làm tơi và để nguội, người ta lại cho ngô vào chõ đồ lần hai. Khi ăn mèn mén, bà con thường dùng muôi gỗ để xúc mèn mén ra bát. Ăn mèn mén bao giờ bà con cũng kèm thêm một bát canh, thường là canh bí hoặc canh rau cải... Đối với người Mông ở vùng cao phía Bắc Hà Giang, trong những ngày lễ tết hoặc cưới hỏi, ma chay... thì vẫn không thể thiếu món mèn mén.
MEN MEN (special local corn): Men men is made of non - glutinous corn. To cook men men, each Mong family has to steam men men f-rom early morning for the whole day. Processing men men requires much time with steps: split, grind corn into flour and sift to remove corn skin.
To cook men men, it is required 2 times of steaming. In the first steaming, corn flour absorbs water to keep the flour non - glutinous. After that, the flour is left to get cold before the second steaming. To eat men men, they use a wooden ladle to scoop it into a bowl and eat with a soup, which is usually pumpkin soup or mustard greens soup… Men men is an indispensible dish of Mong people in Northern high - land of Ha Giang, especially in their Tet holiday, wedding or funeral …
Hoàng Mạnh Hưng